Vogelgriep, ook wel aviaire influenza of vogelpest genoemd, wordt veroorzaakt door griepvirussen. Vogelgriep is zeer besmettelijk voor pluimvee (kippen, eenden en kalkoenen) en wilde watervogels. Wereldwijd komen er verschillende vogelgriepvirussen voor.
Wat is vogelgriep?
Vogelgriep is een besmettelijke ziekte die voorkomt bij pluimvee (zoals kippen of kalkoenen) en andere wilde vogelsoorten (zoals eenden, duiven en zwanen). Vogelgriep kan door veel verschillende griepvirussen (virustypen) worden veroorzaakt. In zeldzame gevallen kunnen sommige virustypen overgaan van dier naar mens. Dit gebeurt alleen bij direct en intensief contact tussen besmette vogels en mensen.
Kan mijn hond of kat vogelgriep krijgen?
Honden of katten kunnen gevoelig zijn voor het vogelgriepvirus wanneer ze in aanraking komen met een besmette dode vogel, bijvoorbeeld door deze op te eten. Het is daarom belangrijk om je hond aan te lijnen in een waterrijk gebied waar mogelijk dode vogels liggen. Er zijn nog geen honden of katten besmet geraakt met het huidige vogelgriepvirus, en daarom is er weinig bekend over de symptomen. Mogelijk kan een infectie bij honden of katten zonder symptomen verlopen. Wanneer er wel symptomen ontstaan zijn dat onder andere koorts, hijgen en benauwdheid, sloomheid, oogontsteking en soms oog- en neusuitvloeiïng en zenuwverschijnselen zoals trillen of wankel lopen. Vertoont je hond of kat een of meerdere van deze symptomen, en kan het dier in contact zijn geweest met besmette wilde vogels, neem dan contact op met je dierenarts. Gezelschapsdieren die na contact met wilde vogels neurologische symptomen vertonen en komen te overlijden kunnen worden gemeld bij de NVWA. Voor levende dieren kunnen, in overleg met de dierenarts, monsters worden ingezonden naar ons laboratorium.
Let op, vermijd direct contact met een ziek of dood dier, trek bijvoorbeeld handschoenen aan bij het oppakken van een ziek of dood dier en was daarna je handen.
Afgelopen jaren (2021-2022) zijn vogelgriepvirussen aangetroffen bij wilde carnivoren (vossen, bunzings, een otter en een marter) in Nederland. Deze dieren hebben mogelijk vogelgriep opgelopen door het eten van zieke of dode vogels. Sporadisch kan vogelgriepvirus overgedragen worden op gezelschapsdieren zoals honden. Dit is echter zeer uitzonderlijk en na directe intensieve blootstelling. Bij vossen en honden vaak als gevolg van bijtcontact met besmette kadavers van vogels. Overdracht van hond naar mensen is nog nooit vastgesteld.
Vogelgriep bij mensen
Vogelgriep bij mensen komt haast niet voor. Mensen die ziek worden van vogelgriep krijgen dezelfde symptomen als bij een gewone wintergriep: koorts, hoofdpijn, spierpijn, hoest of oogontsteking (conjunctivitis). De ziekte verloopt meestal mild, maar vooral in Azië zijn er verschillende typen vogelgriepvirus die bij mensen heel ernstig kunnen verlopen.
In zeldzame gevallen kunnen vogelgriepvirussen overgaan van dier naar mens. Als een vogelgriepvirus leidt tot ernstige ziekteverschijnselen bij dieren, krijgen mensen die nauw contact hebben met besmette dieren, zoals ruimers, virusremmers aangeboden. Deze medicijnen verkleinen de kans dat mensen vogelgriep krijgen. Er bestaat geen specifiek vaccin voor mensen tegen vogelgriep.
Hoe vaak komt vogelgriep voor?
Ieder jaar wordt zo nu en dan vogelgriep vastgesteld bij een pluimveebedrijf in Nederland. Meestal is er sprake van een vogelgriepvirus dat niet leidt tot ernstige ziekte bij dieren (laagpathogene vogelgriep). De afgelopen jaren zien we met enige regelmaat (2014, 2016, 2017, 2020, 2021) ook de meer ernstige verlopende vogelgriep bij wilde vogels of pluimvee bedrijven (hoog pathogene vogelgriep). Bedrijven waar hoog pathogene vogelgriep wordt geconstateerd, worden geruimd om verdere verspreiding te voorkomen. Ook geldt er dan een tijdelijk vervoersverbod. Betrokken pluimveehouders en personen die betrokken zijn bij ruiming worden gemonitord op griepachtige verschijnselen. Als er bij wilde vogels in de buurt hoogpathogene vogelgriep wordt gevonden, dan wordt een ophokplicht ingevoerd in de regio.
Bron: NVWA.